MENEMEN - ÇİĞLİ KÖPEK KISIRLAŞTIRMA | VetQ Veteriner Kliniği

Evcil Köpeklerde Cinsel Olgunluk

Evcil köpeklerde, cinsel olgunluk hem erkekler hem de dişiler için 6 ila 12 aylık arasında ortaya çıkar, ancak bu, bazı büyük ırklar için iki yaşına kadar ertelenebilir. Diğer evcilleştirilmiş türlerde olduğu gibi, evcilleştirilmiş köpeklerde, atalarından daha yüksek libido ve daha erken ve daha sık üreme döngüleri için seçici olarak yetiştirilmiştir.

Dişilerde Üreme Döngüsü

Dişiler için üreme döngüsünün ortalama uzunluğu 2-4 haftadır. Dişiler 8 ile 18 ay arasında cinsel olgunluğa (ergenliğe) ulaşır. Cins köpekler arasında bu cinsel olgunluk değişkenlik gösterebilir.

Yumurtaların olgunlaşmaya başladığı ve östrojen seviyelerinin yükselmeye başladığı proestrus, üreme döngüsünün ilk aşamasıdır. Bu aşamada dişiler, alıcı olmasa da, erkekleri çekerler. İlk değişiklikler, esnek hale gelen vulva dudakların şişmesi, az miktarda kanlı vajinal akıntı, sık idrara çıkma ve huzursuzluk belirtilerini içerir. Proestrus genellikle dokuz gün sürer.

Östrojen seviyelerinin yüksek olduğu östrus, her iki yumurtalıktan da olgun yumurta salınır ve dişiler hem fiziksel hem de zihinsel olarak çiftleşmeye açık hale gelir. Sadece östrus sırasında çiftleşme hamileliğe neden olur. Proestrus ve östrus sırasında köpekler huysuz ve akıntılara sebep olabilirler. Bu döngülerin zaman aralıkları cinsler ve hatta aynı cins köpekler arasında büyük ölçüde değişkenlikler gösterebilir.

Çiftleşmeyi takip eden dönemlerde hamile bir dişi yaklaşık 56-58 gün arası sürebilir. Bu dönemlerde progesteron seviyeleri yüksektir ve hamile bir dişi kilo alabilir.

Çiftleşme

Kısırlaşmamış köpekler çiftleşme döneminde cinsel organlarını sıklıkla yalar, evin farklı yerlerine çiş yapabilir hatta dışarı çıkardığınızda başka hayvanların peşinden gitme gibi istenmeyen davranışlara yatkınlık gösterebilirler. Özellikle dişi köpekler bıraktıkları kokular sebebiyle erkek köpekleri kapı önüne ve bahçenize kadar toplayabilir. Kızışan köpeklerde çiftleşmemek strese bağlı tüy dökülmesi, iştahsızlık, halsizlik gibi rahatsızlıklara da sebep olabilir. Sonuç olarak kısırlaşmamış köpekler için bu cinsel açıdan bir ihtiyaçtır.

Kısırlaştırılmayan Köpeklerde Görülen Rahatsızlıklar

Kısırlaştırılmayan dişi köpekler senede iki kere kızgınlık denen sürece girerler. Genelde kanama olarak görülen bu kızgınlık döneminde köpeklerin üreme kanalları bakteri ve enfeksiyon gibi dış etkilere direk olarak maruz kalabilir ve bu dönemde rahatsızlanmaları çok olasıdır. Normal şartlarda viral enfeksiyon ve bakteri gibi zararlı etmenlere dirençli olan bu bölge kızgınlık döneminde saldırılara açık hale gelir.

Pyometra Dişi köpeklerin çiftleşme döneminden 3 ila 5 hafta sonrasında ortaya çıkabilen enfeksiyon sonucu rahim duvarı enfekte bir sıvı ile dolar, bu duvar kalınlaşır ve tehlikeli bir duruma sebep olur. Ne yazık ki köpeklerin ölümüne kadar yıkıcı sonuçlar doğuran bu durumun herhangi bir belirtisi yoktur ve son ana kadar anlaşılamaz. Dişi ve erkek köpeklerde çiftleşme döneminde yüksek hormonal aktiviteler bakteri transferleri ve buna bağlı hastalıkların öncelikli sebeplerini oluşturur.

Hastalık açık ve kapalı şeklinde görülür ve bunlara açık pyometra ve kapalı pyometra adı verilir. Açık pyometra adı verilen enfeksiyonda dışarıdan gözlemlenebilir şekilde dışarıya sızar ve tespit etmesi kolay olur ancak kapalı pyometra denen enfeksiyonda erken müdahale edilememesi enfeksiyonun ilerlemeye devam etmesini ve hayvanda yüksek ateş, iştahsızlık, halsizlik gibi durumlara sebep olur. Müdahale ne kadar gecikirse köpeğin bağışıklık sistemi o denli hızlı çöker ve ölüme kadar sebebiyet verir. Tedavi için antibiyotik iğneleri ve ilaçları kullanılabilir ancak tekrar etme riski yüksektir ve bu durumun kesin tedavisi kısırlaştırmadır. Genç yaşta kısırlaştırılan köpekler bu tip risklere ve hastalıklara karşı tam korumalıdır.

Erkek köpeklerinin kısırlaştırılması ise testis tümörü, prostat kanseri gibi risklerden kurtulabileceği gibi fıtık ve kemiklerde meydana gelecek diğer sorunlardan da kurtarabilir, evinizin ve bahçenizin oldur olmadık yerlerine koku bırakmasını önleyebilir ve daha sakin bir yaşam sürmesini sağlayabilir.

Kısırlaştırmanın faydaları nelerdir?

• Köpekleriniz kızgınlık dönemine girmez ve dolayısıyla dişi köpeklerde kanama yaşanmayacaktır.

• Diğer köpeklerle daha kolay sosyalleşecek ve hormona bağlı stres ve agresif tutumlardan kurtulacaktır.
• İstem dışı davranışlar ve kaçma eğilimlerinden kaçınacaktır.
• İstenmeyen erkek köpekleri kendisine çekmeyecektir.
• Sık sık idrar yapma isteği ortadan kalkacaktır.
• Eşyalarınıza zarar vermekten kaçınacaktır.
• Kanser risklerini en aza indirecektir.
• Kızgınlık döneminde rahim enfeksiyonlarına yakalanma riskini ortadan kaldıracaktır.
• Eğitilmesi daha kolay olacaktır.

Köpeklerde kısırlaştırma 6 ve 9 ay arasında yapılması ideal zamandır. Özellikle dişi köpeklerin kısırlaştırılması ilk kızgınlık döneminden önce yapılması kanser risklerine karşı hayati bir önem arz eder.